Dünya Koral Resifleri İçin Kritik Eşiği Aştı

13.10.2025 06:26

Dünya okyanuslarının kalbi sayılan koral resifler, insanlığın sessizce tanık olduğu büyük bir felaketle karşı karşıya.

Bilim insanları, mercan ekosistemlerinin küresel ısınma nedeniyle geri dönülmez bir noktaya geldiğini ve artık “doğal iyileşme” şansının çok düşük olduğunu açıkladı.

Küresel Isınma Eşiği Aşıldı

Yayımlanan son iklim raporuna göre, ortalama deniz sıcaklıkları 1,5 dereceyi aştı. Bu artış, mercanların yaşaması için gerekli olan sıcaklık dengesini kalıcı biçimde bozdu.

Koral resiflerin yüzde 70’inden fazlası ısınma ve asitlenme nedeniyle beyazlaşma sürecine girdi. Uzmanlar, bu gidişatın devam etmesi halinde 2035 yılına kadar resiflerin yüzde 90’ının yok olabileceğini öngörüyor.

Okyanusların Sessiz Çöküşü

Koral resifler yalnızca deniz canlıları için değil, insanlık için de yaşamsal öneme sahip. Bu ekosistemler:

Yaklaşık 1 milyar insanın geçim kaynağını dolaylı yoldan destekliyor.
Balık popülasyonlarının çoğalmasına uygun ortam sağlıyor.
Kıyı bölgelerini dalga erozyonuna karşı koruyor.
Küresel karbon dengesine doğrudan katkıda bulunuyor.

Ancak resiflerin çöküşüyle birlikte bu faydaların tamamı risk altında. Balık türleri azalıyor, kıyı bölgeleri daha savunmasız hale geliyor, denizlerdeki oksijen seviyesi düşüyor.

Gözle Görülmeyen Tehlike
Koral resiflerdeki beyazlaşma genellikle deniz yüzeyinin altında gerçekleştiği için insanlar tarafından fark edilmiyor. Fakat bu sessiz değişim, okyanuslardaki yaşam döngüsünü temelden sarsıyor. Avustralya’daki Büyük Set Resifi, Filipinler, Endonezya ve Karayipler gibi bölgelerde yoğun beyazlaşma vakaları rapor ediliyor.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı, bu durumu “geri dönülmez ekosistem kaybının başlangıcı” olarak tanımlıyor.

Dönüm Noktası: Tipping Point
Bilim insanlarının “tipping point” yani dönüm noktası olarak adlandırdığı süreç, bir sistemin kendi kendine geri dönemeyeceği seviyeye ulaşması anlamına geliyor. Mercanlar bu eşiği geçti. Artık yalnızca sıcaklık değil, okyanus asitlenmesi, plastik kirliliği ve aşırı balıkçılık da süreci hızlandırıyor.

Umut Henüz Tamamen Bitmedi
Uzmanlara göre hâlâ kurtarılabilecek bölgeler var, ancak zaman son derece sınırlı.

Acilen yapılması gerekenler:

Karbon salımlarının 2030 yılına kadar en az yüzde 50 azaltılması.

Okyanus koruma alanlarının genişletilmesi.
Sürdürülebilir balıkçılık politikalarının uygulanması.
Kıyı turizmi ve atık yönetiminin denetlenmesi.

Bazı ülkeler, yapay mercan teknolojileri ve su altı restorasyon projeleriyle küçük ölçekli başarılar elde etmeye başladı. Ancak uzmanlar, bu çabaların tek başına yeterli olmayacağını vurguluyor.

İnsanlığın Sınavı
Koral resiflerin yok oluşu, insanlığın doğayla olan ilişkisini yeniden sorgulaması gerektiğini gösteriyor.

Bilim insanlarının ifadesiyle:

“Mercanlar ölüyorsa, okyanuslar hasta demektir. Okyanuslar hasta ise dünya da tehlikede demektir.”

Koral resiflerin hikâyesi yalnızca denizlerin değil, gezegenin geleceğini anlatıyor. Bu kez sessiz kalmak, bir ekosistemin değil, tüm yaşamın kaybolmasına seyirci kalmak anlamına gelecek.